sesprocédésquaprèslarévocationdeléditdeNantes,parsuiteduqueltouteslesindustriesdelaFranceserépandirentsurlesautrespays.Cetédit,quelonatantblâmé,adoncpuissammentcontribuéaumouvementindustrieletàladiffusiondeslumières.LesAnglaisenprofitèrentplusquelesautres,etsurpassèrentbientôtlaFrancedanslaplupartdesindustriesquipassèrentledétroit,etsurtoutdanslafabricationdupapier.Maislesplusgrandsprogrèsdecetartnedatentquedepeudannées.CestàMM.Montgolfier,Johannot,Canson,Delatouche,F.DidotetMenet,quondoitlesplusimportants.Nouspouvons,sanscraintedêtrecon-tredit,nousplaceràlatêtedeceuxauxquelslaBelgi-queetlaHollandedoiventdêtrerentréesdanslavoiedelabonnefabrication,quellesavaientperduependantlesagitationsetlesguerresdelempire.

De1810à1820,lebeaupapierdeHollande,sire-nommé,nexistaitplusquenominalement;lesbonnestraditionsétaientcomplétementoubliées.LaFrancefournissaitàAmsterdammêmelepapierdeHollandeàdessiner,etnoustirionsdAnnonaylegrandaigleducadastredontnousavonspersonnellementposélespre-mièresbasesetassislapremièretriangulationdanslEmsoccidentalen1811.QuantàlaBelgique,elleétaitencoreplusarriéréeetsebornaitàfournirlepapierjauneetétriquédelOracle,seuljournalquiexistatalors;nousenavonsplusdequaranteaujourdhui,pourlemêmenombredelecteurs,etilennaitencoretouslesjours.Ladécadencemarchaitrapidement,lors-quen1817nousintroduisîmeslalithographieenBelgi-que.Nousnepourrionsdiretouslesdéboiresquenouséprouvâmesaveclepapierrêcheetalunédenosfabri-